– dokument pochodzi z ksiąg ochrzczonych parafii Ożarów z diecezji częstochowskiej. Wpis taki zawiera bardzo mało informacji – jedynie imię chrzczonej osoby, imię i nazwisko ojca, imię matki (niekiedy nazwisko z domu), miejscowość, imiona i nazwiska chrzestnych. Zazwyczaj wpisywano stan społeczny (szlachcic, chłop lub zawód w przypadku mieszczan). Księgi rejestrujące chrzty i śluby, a później również zgony prowadzone są w kościele katolickim od połowy XVI w. (uchwały Soboru Trydenckiego), a w Polsce w miarę regularnie od początków XVII w. Do początku XIX w. łacina była jedynym językiem, w którym dokonywano zapisów, następnie – w zależności od zaboru – zaczęto używać polskiego, rosyjskiego lub niemieckiego, choć łacina w aktach kościelnych funkcjonowała w niektórych miejscach aż do 1918 r.
– akt pochodzi z ksiąg zaślubionych parafii Góra pod Płockiem. Zawiera równie mało informacji, co przy akcie urodzenia. Jeśli nowożeńcy używali już nazwisk (chłopi niekiedy do końca XVIII wieku ich nie posiadali) – to w akcie były one podawane. Im wyżej na drabinie społecznej stały wymieniane osoby – tym więcej informacji można o nich uzyskać (np. wiek czy stanowisko). Z reguły – wpisy dotyczące tych osób były wykonywane również staranniej. O ile już w XIX wieku do rzadkości należały śluby i chrzty poza własną parafią, to wcześniej – szczególnie szlachcie zdarzało się wybierać parafię, w której księdzem był ktoś z krewnych, albo też nie korzystać z usług swojej parafii, bo byli w konflikcie z proboszczem. Dzisiaj może to skutecznie przerwać ciągłość poszukiwań.
– akt został spisany w księdze zaślubionych parafii Osiek pod Brodnicą. To akt spisany zgodnie z regułami Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego z 1825 r – wywodzącego się wprost z Kodeksu Napoleona. Na obszarze „Kongresówki” w ten sposób zapisywano śluby od 1808 r. praktycznie do końca II wojny światowej. Od 1868 r. do ksiąg wprowadzono język rosyjski, który obowiązywał już do lat I wojny światowej. Z aktu możemy dowiedzieć się o wieku nowożeńców, ich zawodach, skąd pochodzili, o imionach i nazwiskach rodziców. Zgłaszający dziecko rodzic, nowożeńcy i świadkowie powinni się – zgodnie z kodeksem – pod aktem podpisać. Najczęściej ksiądz stwierdzał jednak brak umiejętności pisania u stawiających się i pod aktem podpisywał się tylko on.
– akt wystawiony w Lipuszu (woj. pomorskie). Na terenach zaboru pruskiego do 1874 r. status ksiąg stanu cywilnego miały księgi wyznaniowe. W 1874 r. państwo powołało odrębny Urząd Stanu Cywilnego. Przed tym rokiem zapisy w księgach parafialnych z Pomorza, czy Wielkopolski potrafiły być bardzo lakoniczne – akta państwowe zawierały już minimum potrzebnych genealogowi danych: imię i nazwisko matki i ojca, zawód ojca, miejsce zamieszkania, datę urodzenia czy dane rodziców osób zawierających związek małżeński. Akty te były spisywane na przygotowanych przez państwo formularzach, na których stosowano charakterystyczną dla krajów niemieckojęzycznych czcionkę – tzw. frakturę. Odręczne wpisy urzędników również musiały stosować się do ustalonych odgórnie wzorców.
– akt adopcji spisany przez warszawskiego notariusza – Marka Borkowskiego. Kancelarie notarialne w dzisiejszym tego słowa rozumieniu funkcjonowały na ziemiach polskich od początku XIX wieku i są – poza aktami stanu cywilnego – jednymi z bogatszych źródeł genealogicznych. Co można w nich znaleźć? M. in. umowy sprzedaży nieruchomości, umowy darowizny, testamenty, zgody na małżeństwo osoby niepełnoletniej, umowy przedślubne (intercyzy), przywrócenie wspólności małżeńskiej (rozwiązanej w drodze separacji), przysposobienia (adopcje). Czynności notarialne nie były tanie – toteż pozwolić sobie na nie mogli tylko ludzie majętni – ziemiaństwo, mieszczanie, zamożni chłopi.
– zapis po
chodzi z księgi grodzkiej brańskiej (powiat brański, ziemia bielska, województwo podlaskie). Księgi grodzkie i ziemskie to podstawowe poza metrykalne źródło genealogiczne – dotyczy jednak przede wszystkim szlachty i nie znajdziemy w nich informacji dotyczących przodków z innych stanów. Są to księgi sądowe (grodzkie dla powiatów, ziemskie dla ziem). Do ksiąg wpisywano m. in transakcje kupna i sprzedaży ziemi, darowizny i zamiany. Potwierdzano w nich także nadania królewskie czy testamenty. W księgach znaleźć też można zapisy mniejszej wagi – informacje o pożyczkach, zastawach czy posagach. Najczęściej można w nich spotkać: inscriptio – akty prawne szczególne o charakterze wieczystym; relatio – zeznania urzędników o dokonanych czynnościach prawnych; protestatio – skargi na dokonane przestępstwa.
– fragment księgi urodzonych z parafii w Błażowej pod Rzeszowem. Na ziemiach polskich należących do Austrii – akta stanu cywilnego prowadzone były wyłącznie w parafiach i wyłącznie po łacinie. Pod koniec XVIII wieku w aktach katolickich zapisywano również osoby innych wyznań (ewangelicy, żydzi, grekokatolicy), potem już każde wyznanie miało własne akta. Księgi z tego zaboru wyróżnia to, że w obrębie parafii każda wieś miała osobną księgę (z niewielkimi wyjątkami), a dodatkowo w aktach urodzin zapisywano również informacje o dziadkach urodzonego. Znaleźć tu można również osobno datę urodzenia i chrztu, numer domu i zawody (conditio) tak rodziców, jak i świadków.
– księga ludności stałej Kamieńska pod Radomskiem z lat 80-tych XIX w. Księgi te były pokłosiem francuskich regulacji prawnych z czasów Księstwa Warszawskiego, które przyjęły się później na terenach zaboru rosyjskiego i funkcjonowały w tej formie do 1931 r. Zapisywano w nich na jednej stronie całą rodzinę zgodnie z numeracją domów w miejscowości. Oprócz adresu zawierały imię i nazwisko (w przypadku kobiet także panieńskie), imiona rodziców i nazwisko matki, datę i miejsce urodzenia, pochodzenie (np. miejskie), wyznanie, sposób utrzymania, miejsce poprzedniego zamieszkania. W rubryce adnotacje zapisywano wszystkie zmiany, które zaszły w położeniu wpisanych osób. Na ziemiach innych zaborów także funkcjonowały podobne spisy.